Co to jest agorafobia?
Agorafobia. Co to znaczy?
“Nieprzyjemne objawy strachu, które uznawałam za objaw choroby, występowały zawsze, gdy wychodziłam z domu, ponieważ zostałam uwarunkowana jak pies Pawłowa, żeby się ich wtedy spodziewać. W rzeczywistości czasami objawy te prowokowało zaledwie myślenie o tym, że zaraz będę musiała wyjść”
Pauline McKinnon “Wycisz strach: jak przezwyciężyć lęk, panikę i agorafobię”
Agorafobia to lęk przed sytuacjami, w których w przypadku napadu paniki może być utrudniona ucieczka lub uzyskanie pomocy i unikanie tych sytuacji.
Dlatego osoby, które cierpią na agorafobię, unikają:
- przebywania w miejscach zatłoczonych, typu sklepy, kina. Jeśli już się na to zdecydują, to siadają zwykle blisko wyjścia
- przebywania w miejscach zamkniętych – takich jak np. tunele, windy
- korzystania ze środków komunikacji publicznej
- prowadzenia samochodu
- samotności, bo odczuwają lęk przed byciem samemu
- przebywania poza domem
W skrajnych przypadkach osoby chore na agorafobię boją się opuszczać dom, jeśli nie towarzyszy im zaufana osoba.
Brak wiedzy, CO się dzieje podczas ataku paniki
Jednym z największych problemów, które występują podczas ataku paniki jest BRAK wiedzy o tym, co się wtedy dzieje. Człowiek jest przerażony i zdezorientowany, a często także zakłopotany. W zależności o tego, w jakiej sytuacji nam się zdarzy pierwszy raz, może w różny sposób wpływać na nasze zachowanie.
Możemy na przykład bać się wychodzić z domu, zostawać samemu. Albo możemy zacząć bać się podróżować czy zacząć unikać zgromadzeń.
Pierwszy atak paniki potrafi całkowicie zmienić nasze zachowanie i z zapalonego podróżnika zrobić przymusowego domatora. Co może i tak nie jest tak destabilizujące, jak unikanie np. cyklicznych zebrań w firmie w obawie przed ewentualną “kompromitacją”.
Każdy przeżywa ten lęk na swój sposób. Niestety, te sytuacje są nie tylko źródłem wewnętrznej udręki. One zaburzają też relacje z innymi ludźmi i niekiedy mogą nam wręcz rujnować życie osobiste i zawodowe.
Czym agorafobia nie jest?
Agorafobia nie oznacza lęku przed sytuacjami jako takimi, np. wizytą w kinie czy zakupami w sklepie.
To jest lęk przed skutkami tego, co może się osobie cierpiącej na to zaburzenie w tych miejscach stać.
Dlatego osoba unika miejsc i sytuacji, w których mogłaby doświadczyć ataku paniki, bo boi się, że mogłaby nie otrzymać wystarczająco szybko pomocy lub że mogłaby się ośmieszyć. Boi się też, że byłaby “uwięziona” daleko od domu i nie mogłoby uciec (brak poczucia bezpieczeństwa).
Lęk przed śmiercią
Generalnie osoby z agorafobią boją się choroby i śmierci. Osoby cierpiące na agorafobię są zwykle lękliwe i pewnie każde ważne zdarzenie, które zagrozi ich poczuciu bezpieczeństwa, może być przyczyną tego zaburzenia.
Stąd też chorzy na agorafobię unikają sytuacji, w których tego poczucia bezpieczeństwa nie mają (oczywiście ze względu na ich własne subiektywne odczucia). Zaczynają też pewne rytuały, aby to poczucie bezpieczeństwa zwiększyć.
Agorafobia może pojawić się zarówno w wyniku przeżycia w miejscu publicznym napadu paniki, jak również po stracie bliskiej osoby. W moim przypadku była ona właśnie skutkiem pierwszego ataku paniki w centrum handlowym. Z obawy, że może mi się to znowu przytrafić, wolałam nie narażać się na takie niebezpieczeństwo i zostawać w domu tak często, jak to tylko było możliwe.
Natomiast w przypadku mojej koleżanki agorafobia pojawiła się po śmierci jej mamy. Nie potrafiła pogodzić się z tą traumą. Aktualnie koleżanka funkcjonuje “normalnie”, ale cały czas bierze lekarstwa. Na szczęście są one właściwie dobrane i nie odczuwa skutków ubocznych, ani objawów choroby.
Agorafobia a śmierć bliskiej osoby
To zresztą nie jedyny taki przypadek, jaki znam. Jakiś czas temu bowiem spotkałam kolegę z dzieciństwa. Nie wiedzieliśmy się prawie 30 lat. Rozmawialiśmy o naszej wspólnej znajomej, która od ukończenia liceum nie wychodzi z domu. Mieszka z ojcem. Nie pracuje i przez wszystkich uważana jest za dziwaczkę.
Skojarzyłam sobie, że w czasie, kiedy ona kończyła szkołę, zmarła jej mama. Kiedyś pewnie bym tą dziewczynę (już od dawna kobietę), uznała za … sama nie wiem. Może za leniwą, wygodną, że jest na utrzymaniu ojca? Ale teraz jestem przekonana, że ona ma ciężką agorafobię. I nawet nie wiem, czy zdiagnozowaną. Bo skoro ten stan trwa od kilkudziesięciu lat, to kto wtedy, do tego jeszcze na wsi, chodził do psychologa czy psychiatry?
Brak wiedzy o procesach psychologicznych zachodzących w umyśle, niezdrowy sposób radzenia sobie ze stresem, brak wiedzy i niezrozumienie tego, co dzieje się w organizmie, a także lęk przed tym, co może się stać, mogą człowieka uśmiercić już za życia.
Tymczasem jedną z najważniejszych dróg do wyzwolenia się spod panowania lęku jest właśnie dokładne zrozumienie, co się właściwie dzieje. Bo wtedy okaże się, że to nie zagraża naszemu życiu. I że są sposoby, by powoli, ale skutecznie wyzwolić się z tej choroby.
Dlatego zachęcam każdego, by szukał pomocy, ale nie zamykał się w domu! Nikt nie musi być z tą chorobą sam! Trzeba działać! Robić nawet małe kroczki, byle do przodu.
